Жүрек-тамыр және цереброваскулярлық ауруларда қанның коагуляциясын клиникалық қолдану(1)


Авторы: Сәттілік   

1. Жүрек және цереброваскулярлық ауруларда қанның коагуляциясы жобаларын клиникалық қолдану

Бүкіл әлемде жүрек-қан тамырлары және цереброваскулярлық аурулардан зардап шегетін адамдар саны көп және ол жылдан жылға өсу үрдісін көрсетуде.Клиникалық тәжірибеде қарапайым науқастардың басталу уақыты қысқа болады және ми қан кетулерімен бірге жүреді, бұл болжамға теріс әсер етеді және пациенттердің өмірінің қауіпсіздігіне қауіп төндіреді.
Жүрек-тамыр және цереброваскулярлық аурулардың көптеген аурулары бар және олардың әсер ету факторлары да өте күрделі.Коагуляция бойынша клиникалық зерттеулерді үздіксіз тереңдете отырып, жүрек-тамыр және цереброваскулярлық ауруларда коагуляция факторларын да осы аурудың қауіп факторлары ретінде қолдануға болатыны анықталды.Клиникалық зерттеулер мұндай науқастардың сыртқы және ішкі коагуляция жолдарының диагностикасына, бағалауына және болжамына әсер ететінін көрсетті.Сондықтан жүрек-қан тамырлары және цереброваскулярлық аурулары бар науқастар үшін пациенттердің коагуляция қаупін кешенді бағалаудың маңызы зор.маңыздылығы.

2. Неліктен жүрек және цереброваскулярлық аурулары бар науқастар коагуляция көрсеткіштеріне назар аударуы керек

Жүрек-тамыр және ми қан тамырлары аурулары – адам денсаулығы мен өміріне елеулі қауіп төндіретін, өлім-жітім және мүгедектік деңгейі жоғары аурулар.
Жүрек-қан тамырлары және цереброваскулярлық аурулары бар науқастарда коагуляция функциясын анықтау арқылы науқаста қан кету бар-жоғын және веноздық тромбоз қаупін бағалауға болады;кейінгі антикоагуляциялық терапия процесінде антикоагулянттық әсерді де бағалауға болады және қан кетуді болдырмау үшін клиникалық дәрі-дәрмектерді басшылыққа алуға болады.

1).Инсультпен ауыратындар

Кардиоэмболиялық инсульт – кардиогенді эмболияның төгілуінен және сәйкес церебральды артерияларды эмболизациялаудан туындаған ишемиялық инсульт, барлық ишемиялық инсульттердің 14-30% құрайды.Олардың ішінде жүрекшелердің фибрилляциясымен байланысты инсульт барлық кардиоэмболиялық инсульттердің 79% -дан астамын құрайды, ал кардиоэмболиялық инсульттер неғұрлым ауыр болып табылады және оларды ерте анықтау және белсенді түрде араласу керек.Науқастардың тромбоз қаупін және антикоагуляциялық емін бағалау үшін және антикоагуляциялық емнің клиникалық қажеттілігі қан кетудің алдын алу үшін антикоагулянттық әсерді бағалау үшін коагуляция көрсеткіштерін және антикоагулянттық препараттарды қолдану қажет.

Жүрекшелердің фибрилляциясы бар науқастарда ең үлкен қауіп артериялық тромбоз, әсіресе церебральды эмболия болып табылады.Жүрекшелік фибрилляциядан кейінгі ми инфарктісі үшін антикоагуляциялық ұсыныстар:
1. Жедел церебральды инфарктпен ауыратын науқастарға антикоагулянттарды жүйелі түрде дереу қолдану ұсынылмайды.
2. Тромболизбен емделген науқастарға әдетте 24 сағат ішінде антикоагулянттарды қолдану ұсынылмайды.
3. Қан кетуге бейімділік, бауыр мен бүйректің ауыр аурулары, қан қысымы >180/100мм.сын.бағ. және т.б. сияқты қарсы көрсетілімдер болмаса, антикоагулянттарды іріктеп қолдану келесі жағдайларды қарастыруға болады:
(1) Жүрек инфарктісі бар науқастар (мысалы, жасанды қақпақша, жүрекшелердің фибрилляциясы, қабырға тромбымен миокард инфарктісі, сол жақ жүрекше тромбозы және т.б.) қайталанатын инсультке бейім.
(2) С протеинінің тапшылығымен, S протеинінің тапшылығымен, белсенді С протеиніне төзімділігімен жүретін ишемиялық инсультпен ауыратын науқастар және басқа тромбопронды емделушілер;симптоматикалық экстракраниальды диссекциялық аневризмасы бар науқастар;бассүйек ішілік және бассүйек ішілік артерия стенозы бар науқастар.
(3) Церебральды инфаркті бар төсекке таңылған науқастар терең вена тромбозы мен өкпе эмболиясының алдын алу үшін төмен дозада гепаринді немесе LMWH сәйкес дозасын қолдана алады.

2).Антикоагулянттық препараттарды қолдану кезінде коагуляция индексінің мониторингінің мәні

• PT: зертхананың INR көрсеткіштері жақсы және оны варфарин дозасын түзету үшін пайдалануға болады;ривароксабан мен эдоксабанның қан кету қаупін бағалау.
• APTT: фракцияланбаған гепариннің тиімділігі мен қауіпсіздігін бағалау үшін және дабигатранның қан кету қаупін сапалы бағалау үшін пайдалануға болады.
• ТТ: дабигатранға сезімтал, қандағы қалдық дабигатранды тексеру үшін қолданылады.
• D-Dimer/FDP: оны варфарин және гепарин сияқты антикоагулянттық препараттардың емдік әсерін бағалау үшін пайдалануға болады;урокиназа, стрептокиназа және альтеплаза сияқты тромболитикалық препараттардың емдік әсерін бағалау.
• AT-III: Ол гепариннің, төмен молекулалық салмақты гепариннің және фондапаринукстың дәрілік әсеріне басшылық жасау үшін және клиникалық тәжірибеде антикоагулянттарды өзгерту қажеттігін көрсету үшін пайдаланылуы мүмкін.

3).Жүрекше фибрилляциясының кардиоверсиясына дейін және одан кейін антикоагуляция

Жүрекшелер фибрилляциясының кардиоверсиясы кезінде тромбоэмболия қаупі бар және тиісті антикоагуляциялық терапия тромбоэмболия қаупін төмендетуі мүмкін.Шұғыл кардиоверсияны қажет ететін жүрекшелер фибрилляциясы бар гемодинамикалық тұрақсыз емделушілерде антикоагуляцияны бастау кардиоверсияны кешіктірмеуі керек.Егер қарсы көрсетілім болмаса, гепаринді немесе төмен молекулалық салмақты гепаринді немесе NOAC мүмкіндігінше тезірек қолдану керек, сонымен қатар кардиоверсияны бір уақытта жасау керек.