D-dimer چیست؟

D-dimer ساده‌ترین محصول تخریب فیبرین است و سطح بالای آن می‌تواند حالت هیپر انعقاد و هیپرفیبرینولیز ثانویه را در داخل بدن منعکس کند.D-dimer می تواند به عنوان نشانگر هیپرانعقادی و هیپرفیبرینولیز در داخل بدن مورد استفاده قرار گیرد و افزایش آن نشان می دهد که مربوط به بیماری های ترومبوتیک ناشی از دلایل مختلف در داخل بدن است و همچنین نشان دهنده افزایش فعالیت فیبرینولیتیک است.

تحت چه شرایطی سطح D-dimer افزایش می یابد؟

هم ترومبوآمبولی وریدی (VTE) و هم اختلالات ترومبوآمبولی غیر وریدی می توانند باعث افزایش سطح D-dimer شوند.

VTE شامل آمبولی حاد ریوی، ترومبوز ورید عمقی (DVT) و ترومبوز ورید مغزی (سینوس) (CVST) است.

اختلالات ترومبوآمبولیک غیر وریدی شامل کالبد شکافی حاد آئورت (AAD)، پارگی آنوریسم، سکته مغزی (CVA)، انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)، سپسیس، سندرم حاد کرونری (ACS) و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) و غیره است. سطح D-dimer نیز در شرایطی مانند سن بالا، جراحی/تروما اخیر و ترومبولیز افزایش می یابد.

D-dimer می تواند برای ارزیابی پیش آگهی آمبولی ریه استفاده شود

D-dimer مرگ و میر را در بیماران مبتلا به آمبولی ریه پیش بینی می کند.در بیماران مبتلا به آمبولی حاد ریوی، مقادیر D-dimer بالاتر با نمرات PESI بالاتر (نمره شاخص شدت آمبولی ریه) و افزایش مرگ و میر همراه بود.مطالعات نشان داده اند که D-dimer <1500 میکروگرم در لیتر ارزش اخباری منفی بهتری برای مرگ و میر آمبولی ریه 3 ماهه دارد: مرگ و میر 3 ماهه زمانی که D-dimer کمتر از 1500 میکروگرم در لیتر است، 0٪ است.هنگامی که D-dimer بیشتر از 1500 میکروگرم در لیتر است، باید از هوشیاری بالا استفاده کرد.

علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده اند که برای بیماران مبتلا به سرطان ریه، D-dimer <1500 میکروگرم در لیتر اغلب یک فعالیت فیبرینولیتیک افزایش یافته ناشی از تومورها است.D-dimer> 1500 میکروگرم در لیتر اغلب نشان می دهد که بیماران مبتلا به سرطان ریه ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریه دارند.

D-dimer عود VTE را پیش بینی می کند

D-dimer پیش بینی کننده VTE عود کننده است.بیماران D-dimer منفی نرخ عود 3 ماهه 0 داشتند. اگر D-dimer دوباره در طول پیگیری افزایش یابد، خطر عود VTE می تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد.

D-dimer در تشخیص دیسکسیون آئورت کمک می کند

D-dimer ارزش اخباری منفی خوبی در بیماران مبتلا به دیسکسیون حاد آئورت دارد و منفی بودن D-dimer می تواند دیسکسیون حاد آئورت را رد کند.D-dimer در بیماران مبتلا به دیسکسیون حاد آئورت افزایش می یابد و در بیماران مبتلا به دیسکسیون مزمن آئورت به طور قابل توجهی افزایش نمی یابد.

D-dimer به طور مکرر نوسان می کند یا به طور ناگهانی بالا می رود که نشان دهنده خطر بیشتر پارگی دیسکسیون است.اگر سطح D-dimer بیمار نسبتاً پایدار و کم باشد (<1000μg/L)، خطر پارگی دیسکسیون اندک است.بنابراین، سطح D-dimer می تواند درمان ترجیحی آن بیماران را هدایت کند.

دی دایمر و عفونت

عفونت یکی از علل VTE است.در طول کشیدن دندان، باکتریمی ممکن است رخ دهد که ممکن است منجر به حوادث ترومبوتیک شود.در این زمان، سطح D-dimer باید به دقت کنترل شود، و درمان ضد انعقاد باید در هنگام افزایش سطح D-dimer تقویت شود.

علاوه بر این، عفونت های تنفسی و آسیب های پوستی از عوامل خطر برای ترومبوز سیاهرگی عمقی هستند.

D-dimer درمان ضد انعقاد را راهنمایی می کند

نتایج مطالعه چند مرکزی و آینده نگر PROLONG در هر دو مرحله اولیه (18 ماه پیگیری) و طولانی مدت (پیگیری 30 ماهه) نشان داد که در مقایسه با بیماران غیر ضد انعقاد، بیماران D-dimer مثبت پس از 1 ادامه یافتند. ماه قطع درمان ضد انعقاد به طور قابل توجهی خطر عود VTE را کاهش داد، اما در بیماران D-dimer منفی تفاوت معنی داری وجود نداشت.

در بررسی منتشر شده توسط Blood، پروفسور Kearon همچنین اشاره کرد که درمان ضد انعقاد را می توان با توجه به سطح D-dimer بیمار هدایت کرد.در بیماران مبتلا به DVT پروگزیمال غیرقابل تحریک یا آمبولی ریه، درمان ضد انعقاد می تواند با تشخیص D-dimer هدایت شود.در صورت عدم استفاده از D-dimer، دوره ضد انعقاد را می توان با توجه به خطر خونریزی و خواست بیمار تعیین کرد.

علاوه بر این، D-dimer می تواند درمان ترومبولیتیک را هدایت کند.